Echografie is kijken met geluid

Echografie is medisch onderzoek door middel van voor mensen onhoorbare ultrasone geluidsgolven. Een probe die op je lichaam wordt gehouden zendt geluidsgolven uit en vangt de door je inwendige organen weerkaatste geluidsgolven (echo) weer op. Elk weefsel verschilt in de manier waarop het geluid wordt weerkaatst.

De ontvangen geluidsgolven worden omgezet in elektrische signalen. Een computer zet deze signalen om in een beeld dat zichtbaar wordt gemaakt op een monitor. Vorm, structuur, bewegingen en eventuele afwijkingen van de inwendige organen zijn zo voor een geoefend oog te zien. Vanwege de beelden op de monitor ervaren wij dat we kunnen zien door middel van echografie.

Medische kennis vereist

Echografie vereist wel medische scholing en ervaring. Zowel om goede beelden te verkrijgen als om die beelden te interpreteren. Men moet een goede kennis van de anatomie hebben en ook begrijpen waar men de geluidsbundel op richt.

Echoscopie

Wanneer echografie door iemand toegepast wordt die geen arts is wordt het meestal echoscopie genoemd. Vaak worden er tijdens de zwangerschap echo’s gemaakt door verloskundigen. Daardoor is de term echoscopie meer in zwang dan de term echografie. (NB. ‘Echoscopie’ betekent letterlijk ‘kijken met echo’.)

Holle vaten klinken het hardst

Door met een vinger op je borst of rug te kloppen kan een arts bepalen of je vocht achter de longen hebt of dat je hart vergroot is. Dat is omdat een ruimte met lucht hol klinkt en een ruimte waar zich vocht ophoopt dof. Dit kan je ook een vorm van echografie noemen, zij het natuurlijk niet ultrasoon. Leopold Auenbrugger, de bedenker van deze methode kwam op dit idee toen hij zijn vader op wijnvaten zag kloppen om te bepalen hoeveel wijn er nog inzat.

Vleermuizen en dolfijnen

Als je ’s nachts op kleine insecten jaagt zijn zelfs de beste ogen onvoldoende. Daarom gebruiken vleermuizen hun oren om insecten te lokaliseren en om zich te oriënteren. De vleermuis zendt ultrasone geluidssignalen uit dat weerkaatst op voorwerpen in de omgeving. De echo daarvan vangt de vleermuis op met zijn oren en daarmee weet hij waar er insecten vliegen en waar de te ontwijken bomen en muren staan.

Ook dolfijnen gebruiken ultrasoon geluid, bijvoorbeeld om vis te vinden

Ultrasoon onderzoek van materialen

Ultrasoon onderzoek wordt ook veel gebruikt voor het controleren van lassen. Daarmee wordt zichtbaar of er tijdens het lassen insluitsels of gasbellen in de las zijn terechtgekomen, of dat de las niet goed gehecht is aan het werkstuk.
Ook wordt het gebruikt om wanddiktes te meten. Indien de wanddikte afgenomen is, duidt dat op corrosie, bijvoorbeeld aan de binnenkant van een pijpleiding.

Sonar is ook echografie

Ook bij sonar worden er geluidsgolven gebruikt bijvoorbeeld om zich onder water te oriënteren of om scholen vis te vinden.

Een radiotelescoop luistert met licht

Echografie is kijken met geluid. Bij radiotelescopen is het juist andersom. Radiotelescopen worden vaak gezien als oren. Men zegt, dat ze luisteren naar het heelal. Maar een radiotelescoop vangt geen geluid op, maar zogenaamde radiogolven. Dat zijn geen geluidsgolven, maar elektromagnetische straling, een vorm van licht. Licht dat onze ogen niet kunnen zien. Net zoals onze oren ultrasoon geluid niet kunnen horen.